پشته های میان اقیانوسی

انواع پشته های میان اقیانوسی بر اساس نرخ گسترش

پشته ها میان اقیانوسی را بر اساس سرعت گسترش به انواع کند با نرخ 1 تا 5 سانتی متر در سال، متوسط با نرخ گسترش 5 تا 9 سانتی متر در سال و تند با نرخ گسترش 9 تا 18 سانتی متر در سال تقسیم می کنند. هر سه نوع این پشته ها از نظر توپوگرافی، توزیع سنگها و نیز ساختارهای موجود با همدیگر فرق می کنند. اکثر دانش ما درباره ترکیب و ساختار کف اقیانوس از طریق مغزه های حفاری بیشماری که از این مناطق گرفته شده است، می باشد و این دانش از مطالعه سکانس های کف اقیانوسی که بر روی پوسته قاره ای رانده شده اند و تحت عنوان افیولیت آنها را می شناسیم، افزایش می یابد. افیولیت ها سکانس هایی هستند که حاوی سنگهای الترامافیک و مافیک و سنگهای رسوبی مناطق عمیق دریا می باشند. از طریق این سکانس ما می توانیم به نرخ گسترش پشته های اقیانوسی پی ببریم.

توپوگرافی پشته ها

در حالت دو بعدی پشته های با گسترش کند، یک فرو افتادگی محوری عمیقی دارند که 5/1 تا 3 کیلومر پایین تر از کف اقیانوس قرار دارد و یک توپوگرافی ناهموار گسله که تقریبا با محور پشته متقارن است در داخل فروافتادگی محوری، آتشفشانهای سپری به صورت متناوب قرار دارند، وضعیت قرار گیری آنها معمولا به صورت خوشه ای (Cluster) است.

پشته های با گسترش متوسط، توپوگرافی ملایمتری را نسبت به پشته های با گسترش کند نشان می دهند فرو افتادگی مرکزی در این پشته ها عموما بین 100 تا 200 مترعمق دارد و آتشفشانهای مرکزی تقریبا به صورت ممتد قرار دارند.

پشته های با گسترش سریع دره محوری ندارند. آتشفشانهایی که در مرکز ریفت قرار دارند بسیار پیوسته و ممتد هستند و فروافتادگی یا قله پشته کوچک است. توپوگرافی این رشته برخلاف نوع گسترش کند، هموار است.

پشته های اقیانوسی اگر چه در مقیاس های کوچکتر به صورت پیوسته هستند ولی در مقیاس های بزرگتر و ناحیه ای این پشته ها توسط گسلهای ترانسفورم جابجا می‌شوند و از حالت پیوستگی خارج می شوند.

سنگ شناسی پشته ها

از نظر سنگ شناسی، سنگهای الترامافیک موجود در پشته های با گسترش کند و سریع با هم متفاوت است. پوسته اقیانوسی ایجاد شده در حقیقت از ذوب بخشی گوشته فوقانی که ترکیب آن پریدوتیتی است، ایجاد می شود. اگر پریدوتیت با سرعت زیادی ذوب شود یا حجم ذوب زیاد باشد در این صورت سنگهای الترامافیک هارزبورژیتی را ایجاد خواهد کرد ولی اگر حجم ذوب کم باشد لرزولیتی خواهد بود. لذا در اقیانوسهای با گسترش کم که نرخ ذوب کم می باشد سنگهای الترامافیک ایجاد شده از نوع لرزولیتی ولی در اقیانوسهای با گسترش تند سنگهای تولید شده.